Enige tijd geleden is de moeder van een vriendin van me overleden. Ze leed jarenlang aan psychoses en communiceren met haar ging soms moeizaam. Ze hield echter een schriftje bij waar ze woordjes en kleine zinnen in opschreef. Toen mijn vriendin dit vertelde was ik ontroerd. Ik hou van woorden. Ik kan genieten van een simpel woord uitgesproken op het juiste moment of van iemand die welbespraakt is en die woorden op een bijna eerbiedige wijze weet te hanteren. Dat deze vrouw die in haar eigen hoofd en gedachten was verdwaald ogenschijnlijk willekeurige woorden opschreef vond ik fascinerend.
In de Surinaamse politiek zijn er helaas maar weinigen die beseffen wat voor een invloed woorden kunnen hebben. Otmar Rodgers wist het. En Jiwan Sital. Daar waar Rodgers zijn woorden als een floret gebruikte, gebruikte Sital zijn woorden met de elegantie van een kettingzaag. Voor hun slachtoffers weliswaar een traumatische ervaring, maar voor de omstanders een genot om te volgen. Hun vertrek is een groot gemis en het volgen van de DNA-vergaderingen is nadien behoorlijk saai geworden. De meeste politici struikelen over hun eigen woorden of braken een lege of onsamenhangende woordenstroom uit, die door onkundige journalisten gretig worden opgetekend met als resultaat dat het publiek vaak wordt opgezadeld met nietszeggende nieuwsberichten. De afgelopen dagen zijn we overspoeld met persconferenties van de nieuwe regering. Zuchtend en met een verveeld gezicht wordt de pers te woord gestaan. Bij de meeste van deze gelegenheden bekruipt me hetzelfde gevoel dat ik heb als met junkfood. Het ziet er lekker en imposant uit, maar na een uurtje heb je weer honger en vraag je je af wat je eigenlijk hebt gegeten. Echter dit zijn de momenten die voor een geoefend luisteraar interessant kunnen zijn.
Neem de persconferentie van de president vorige week met betrekking tot de vergadering van de Inter American Drugs Abuse Control Commission (Cicad) welke in eerste instantie in Suriname zou worden gehouden, maar om onduidelijke redenen plots naar Washington is verplaatst. Naar aanleiding van een vraag over uitspraken die de president tijdens de verkiezingscampagne over de voormalig minister van Justitie Chandrikapersad Santokhi heeft gedaan, reageerde onze geliefde president met de woorden dat uitspraken gedaan op politieke podia niet relevant zijn. Die enkele woorden deden mij plotsklaps rechtop in mijn stoel zitten en ik verwachtte een verbale tsunami die door de aanwezige journalisten over de president zou worden uitgestort. Het bleef helaas oorverdovend stil en er volgde een zeer relevante vraag naar de mening van de president over de oorlog in Irak en Afghanistan.
Nu besef ik terdege dat politici tijdens de verkiezingen een behoorlijke spagaat maken tussen de waarheid en verkiezingsbeloften, maar de president heeft Santokhi herhaaldelijk afgeschilderd als een wolf in schaapsklederen die nauwe banden onderhield met grote drugsdealers. Of de president heeft gelijk en Santokhi is een verkapte drugs kingpin en maakt Suriname zich belachelijk door hem af te vaardigen als zijn vertegenwoordiger, of de president heeft zich schuldig gemaakt aan karaktermoord door de goede naam te besmeuren van een minister die zich met hart en ziel heeft ingezet in zijn werk. En kan je dat simpel wegwuiven als verkiezingsretoriek?
De nieuwe regering heeft de mond vol over transparantie en openheid. Wel, er was weinig transparantie rond de ontmoeting van de president met Santokhi vorige week. Voor het overleg werden alle andere aanwezigen de kamer uitgebonjourd en werd er nadien met geen woord gerept over datgene wat er achter gesloten deuren tussen de twee heren is besproken. Onverstandig. Want voor sommige mensen bestaat er dan nog een derde optie, namelijk die van twee heren die beiden niet zuiver op de graad zijn en die onder het genot van een dikke sigaar en een goed glas whisky schouderkloppend en breedlachend over dat domme volk tot een overeenkomst zijn gekomen. Wang tra winti é wai? Zo zie je maar weer: mooie woorden zijn niet waar en ware woorden zijn niet mooi.-.
Time will tell
“Bouterse president? Nou dat wordt dan 5 jaar lang coke snuiven en bananen eten voor je!”
Deze opmerking van een Nederlandse relatie was voor mij de druppel. Vanaf het moment dat het duidelijk werd dat Bouterse het presidentschap kon claimen, werd ik bedolven onder soortgelijke reacties van mensen uit Nederland. Verschillende Nederlandse politici, de media en Jan met de pet hadden hun mond vol over die “domme Surinamers” die op Bouterse hadden gestemd. Het begon me te irriteren. Zwaar te irriteren.
Nederland, het land wiens roemrijke “Gouden Eeuw” voornamelijk werd mogelijk gemaakt door piraterij, plundering en bloedige onderdrukking en uitbuiting van andere volken. Een land dat vol staat met standbeelden en straatnamen van zogenaamde militaire helden die zich in Indonesië schuldig hebben gemaakt aan genocide, misdaden tegen de menselijkheid en andere zaken welke de wreedheden van de Nazi’s bijna doen verbleken.
Een land dat onder de VN-vlag de taak had om de bevolking in Srebrenica te beschermen tegen Servische troepen en wiens heldhaftige militairen zich, zonder ook maar een schot te hebben gelost, voor het oog van de wereld lieten vernederen en als klap op de vuurpijl faciliterend optraden zodat 8.000 moslimmannen en –jongens konden worden afgeslacht. Overigens niet verbazingwekkend voor een land waar gedurende de Tweede Wereldoorlog verhoudingsgewijs de meeste Joden zijn verraden en afgevoerd naar de concentratiekampen.
Een land waar tot voor kort xtc exportproduct nummer 1 was, je bijna op iedere hoek een coffeeshop kan vinden waar je iedere vorm van weed en hash legaal kunt aanschaffen en waar de staat jaren geleden onder het mom van politiewerk tonnen aan drugs het land liet binnensmokkelen en op straat liet komen. Dit land waagt het nu op een moraliserend en paternalistisch toontje het Surinaamse volk toe te spreken omtrent de keuze van hun nieuwe regering.
Bouterse een schurk, een van moord verdachte, een voormalige couppleger, een veroordeelde drugshandelaar? Wellicht, maar hij is ONZE schurk, van moord verdachte, voormalige couppleger en veroordeelde drugshandelaar. Daarnaast begint meer en meer de duistere rol aan het licht te komen die Nederland heeft gespeeld bij de opkomst van Bouterse en wie weet wat voor andere dubieuze zaken ooit nog naar boven zullen komen. Dus Nederland, zoals wij het in Suriname zeggen: geef ons een grote brik en bemoei je met je eigen zaken.
Dit gezegd hebbende kijk ik nog steeds met een gevoel van onbehagen naar de foto waarop Bouterse en Brunswijk elkaar innig omhelzen. Wat zijn Bouterse zijn beweegredenen om (weer) in het machtscentrum te willen komen? Is het zoals sommige beweren enkel en alleen om onder een eventuele veroordeling van het 8 decemberproces uit te komen? Ik weet het niet. Wellicht wil Bouterse in de herfst van zijn leven zaken rechtzetten en wil hij de geschiedenis ingaan als de sterke man die Suriname naar grote hoogte heeft gebracht.
Het volk heeft gekozen en bepaalt dat hij aan het stuur van het land mag zitten. Is het in dit stadium wenselijk hem op alle mogelijke manieren tegen te werken en dwars te zitten en zodoende het land te frustreren? Stel Bouterse in de gelegenheid om te proberen al zijn grote woorden en beloften waar te maken. Aan ons als media de taak hem kritisch maar fair te volgen en aan het volk de taak hem over 5 jaar te beoordelen. Een mens mag dromen. Wie weet is Suriname over 5 jaar inderdaad het Singapore van Zuid-Amerika. Time will tell. Terwijl ik dit type hoor ik het zuchten van de vele jonge soldaten die gedurende de binnenlandse oorlog hun leven hebben verloren. Ik kijk weer naar de foto. Het onbehaaglijke gevoel is er nog steeds. Time will tell.
Neks no fout
In mijn optiek vallen mensen die in een Hummer rijden, mensen met tatoeages en mannen met oorbellen onder de categorie fout. Dit is mijn persoonlijke mening en staat uiteraard open voor discussie. Dat mensen die stelen, kinderen misbruiken, moorden en dieren mishandelen fout zijn, zal over het algemeen door de meeste mensen worden onderkend. Maar met de mening van veel mensen dat de Mega Combinatie en met name de NDP en haar aanhangers fout zijn, had ik na het zien van de beelden van de laatste massameeting van de Mega Combinatie toch wat moeite.
Toegegeven, ik zag de nodige mensen met enorme tatoeages, zonnebrillen, ontblote bovenlijven en met een militante blik de revue passeren en ongetwijfeld zullen er de nodige Hummers op de parkeerplaats van OCER hebben gestaan. Veel aanhangers van de NDP voldoen aan het beeld van de grofgebekte, onbehouwen straatvechter, wiens retoriek helaas niet verder reikt dan het simplistisch beledigen van andere politieke partijen en de schuld van hun “skeer” zijn overal zoeken behalve bij zichzelf. Maar ik zag ook een heleboel beschaafde jongeren met een hoopvolle en verwachtingsvolle blik, broederlijk staande naast respectabele ouderen die eveneens hun steun kwamen betuigen aan de beweging. Ogenschijnlijk keurige en nette mensen die de mening zijn toegedaan dat de Mega Combinatie het land en daarmee hun levenskwaliteit naar hogere hoogtes zal voeren. Neks no fout.
Het bestempelen van de Mega Combinatie als fout, impliceert dat iemand die een aanhanger is van bijvoorbeeld het Nieuw Front, goed is. Een nogal discutabele gedachte als we denken aan de vele schandalen en capriolen die de Front regering hebben geteisterd. Ik zou nog niet dood gevonden willen worden in een t-shirt van de Mega Combinatie, maar om hun aanhang te bestempelen als fout en die van de andere partijen als goed, getuigt van arrogantie en zelfgenoegzaamheid. Ik zag op de bijeenkomst een heleboel mensen die een drastische verandering van het beleid wensen en die graag een sterk en ontwikkeld Suriname willen, zonder etnische zuilen en die de kwalificatie fout absoluut niet verdienen. In Duitsland is er het gezegde mit gefangen, mit gehangen, wat vrij vertaald betekent: samen gevangen, samen gehangen. In de leiding van de NDP zitten natuurlijk een paar figuren die je met recht als fout kan bestempelen en als gevolg waarvan de aanhangers ook hetzelfde etiketje krijgen opgeplakt.
De meeste politieke partijen zeiden voor de verkiezingen bereid te zijn om met de Mega Combinatie samen te werken, maar dan zonder Desi Bouterse als leider van de combinatie. Dat politici weinig scrupules hebben, bleek al snel na de overwinning van de Mega Combinatie toen dit nobele voornemen verdween als sneeuw voor de zon. Ik had een déjà vu gevoel over me toen ik de beelden zag van de politici die in de rij stonden in een poging een coalitie te vormen met de Mega Combinatie. Het deed me enigszins denken aan de beelden kort na de coup in 1980 toen vertegenwoordigers van de gevestigde politieke partijen struikelend over elkaar probeerden bij de militairen in het gevlij te komen.
Afgelopen weekend was alleen Santokhi nog steeds resoluut in zijn standpunt dat er met de Mega Combinatie geen coalitie zal worden gevormd zolang Bouterse het er voor het zeggen heeft. Echter mochten er binnen de NDP-krachten zijn die zich van Bouterse kunnen ontdoen, dan heeft men een ander probleem. Bouterse is de sterke man binnen de NDP. Hij is het bindmiddel dat de hele partij bijeenhoudt. Van jong tot oud, door alle etnische, religieuze en culturele lagen heen wordt hij door zijn mensen op handen gedragen en weet hij de partij en organisatie op strakke manier te leiden. Door ontzag voor Bouterse lopen grote ego’s als bijvoorbeeld Jules Wijdenbosch en Rabin Parmessar strak in het gareel. Haal Bouterse weg en je hebt een kruiwagen vol kikkers en de partij zal versplinteren. Genoeg voer voor politiek analisten om te speculeren waar de aanhangers van de grootste politieke partij in Suriname zich dan bij aan zullen sluiten. Bij de oude gevestigde politieke partijen? Dat na fout.
Surinaamse politici
Ik kijk naar het grote scherm dat aan de overkant van de straat zijn boodschappen over het verkeer uitstort. Een belofte van de BVD dat Suriname bij verkiezingswinst mee zal doen aan de Wereldkampioenschappen voetbal. Ik denk aan de beloften van de NDP dat er vierbaans snelwegen zullen worden aangelegd naar Brazilië, er een Academisch Ziekenhuis zal worden gebouwd op Para en breedband internet zal worden geregeld voor heel Paramaribo. Of een andere belofte van de BVD, dat er een landbouwuniversiteit zal worden opgericht op Brokopondo. Ik zie ‘s avonds de beelden van Ramdien Sardjoe die met de vreugde van een ijsklontje in een magnetron, een bezoek aflegt aan een dorpje in het binnenland.
Ik ben duidelijk verkiezingsmoe. Ik vind politiek interessant. Ik kan genieten van een goed debat, politieke analyses of politieke steekspelletjes. Ik denk dat ik één van de weinige personen in Suriname ben die de DNA-vergaderingen op de radio nauwkeurig volgt. Maar het niveau waar wij nu in zijn beland stemt me droevig. Als vooraanstaande politici met zulke onzinnige en loze beloftes menen de kiezer aan zich te kunnen binden, dan vraag ik me af wat dit wel niet zegt over de Surinaamse kiezer? Zullen er in het dorpje waar Ramdien Sardjoe met de lach van een dominee rondliep, nou werkelijk bewoners zijn die menen dat hij met hun lot begaan is en vervolgens een kruisje achter zijn naam zullen zetten? Zijn er echt mensen die menen dat door te stemmen op Dilip Sardjoe, Suriname zal schitteren tijdens de volgende Wereldkampioenschappen voetbal en dat zij binnen enkele jaren hun kinderen kunnen gaan inschrijven aan de Dilip Sardjoe Universiteit te Brokopondo? Ik vrees, met grote vreze van wel. Churchill zei het al: het beste argument tegen de democratie is een gesprek van vijf minuten met de doorsnee kiezer.
Zorgwekkender lijkt het me echter voor de serieuze, zichzelf respecterende kiezer die wel over gezond verstand beschikt. Want hoe kan je in hemelsnaam een stem uitbrengen op een politicus die zulke loze beloftes en flauwekul uitkraamt en je gevoel voor eigenwaarde behouden? Natuurlijk, het gebruik dat er tijdens verkiezingstijd mooie beloftes worden gedaan is zo oud als de mensheid. Over de gehele wereld gaan politici tijdens verkiezingstijd wat creatiever om met cijfertjes en geleverde prestaties en hier en daar zal een curriculum vitae van een extra goudrandje zijn voorzien. Ik verwacht bedonderd en voorgelogen te worden tijdens de verkiezingen. Het is net als tussen een man en een vrouw in verkeringstijd. Ik verwacht leugentjes. Ik verwacht dat ze me zegt dat ze die overtollige kilo’s mannelijk vindt of dat mijn gesnurk schattig klinkt. Dat hoort bij het spel. Pak me in! Doe moeite om me te versieren en me het hof te maken.
Maar onze politici nemen niet eens de moeite om een indrukwekkende verkiezingsbelofte in elkaar te flansen waar je niet binnen een nano seconde doorheen prikt. De gevoelens van deze politici richting het electoraat komen duidelijk aan het licht. De kiezer is achterlijk stemvee, die je met brood en spelen en een paar loze woorden en beloftes aan je kunt binden, vervolgens 5 jaar lang laat creperen om hem daarna weer met dezelfde lege praatjes en gebakken lucht in te palmen bij de volgende verkiezingen. En het werkt! Keer, op keer weer.
In de Verenigde Staten zijn er nu de zogenaamde “Tea Parties” gaande, bestaande uit burgers afkomstig uit verschillende politieke organisaties die hun buik vol hebben van politici die hoog in hun ivorentorentjes onderling beslissingen maken over de rug van het volk. Of die vanwege partijbelangen, corruptie, onderlinge verdeeldheid en te grote ego’s de ontwikkeling van het land in de weg staan. Wellicht wordt het in Suriname eens tijd voor een “Stroop Party” beginnende bij het toenemende aantal zwevende kiezers die zijn buik vol heeft van de Surinaamse politiek en die nu gewoon mensen willen die instaat zijn de potentie die Suriname heeft in daden om te zetten en te verzilveren. Mijn stemadvies? Dikke streep door het stembiljet en schrijf erboven: STROOP!
Bijtertje van de Surinaamse politiek
Jiwan Sital stopt. Jammer, ik ga hem missen. Er zijn weinig parlementariërs naar wie ik met plezier luister. Veel parlementariërs wekken de indruk dat de vergaderingen een vervelende bijkomstigheid zijn van hun functie. Als ze al op komen dagen hangen velen verveeld onderuitgezakt in hun stoel, spelen met hun mobieltje of zitten te knikkebollen. Zo nu en dan springt men op voor een interruptie die zowel taalkundig als inhoudelijk kant noch wal raakt.
Uiteraard zijn er enkele die hun taak en verantwoordelijkheid wel serieus nemen. Wanneer een debat uit de hand dreigt te lopen of als er een onzinnige uitspraak wordt gedaan, zijn de rustig en vakkundig afgewogen woorden van Otmar Rodgers vaak voldoende om de gemoederen tot bedaren te brengen. Als geen ander kent Rodgers het reilen en zeilen van het parlement. De Cicero van de Surinaamse politiek. Ik geniet van zijn kwinkslagen, zijn sporadisch geveinsde onnozelheid en zijn spraak. Soms krijg ik de indruk dat Rodgers ook zelf schijnt te genieten van zijn eigen stem, als een soort verbale masturbatie.
Dan is er Jiwan Sital. Niet alleen mij deed hij recht op zitten als hij zich naar de microfoon begaf, maar ook menig minister en ambtenaar. Sital deed zijn huiswerk en wanneer hij iemand op de korrel nam, kon je ervan uitgaan dat zijn beschuldigen op waarheid berustten. Ik kon genieten van de vurige wijze waarop hij sprak als hij weer een onoorbare zaak aankaartte, zijn prooi het vuur aan de schenen leggend. Of het nou de coalitie, de oppositie of een of ander maatschappelijk onrecht betrof, als hij onrecht rook zette hij zijn tanden erin.
Ik kan me de beelden van een paar jaar geleden nog voor de geest halen. Een deel van zijn achterban, boeren en landbouwers, werd tijdens een betoging door de oproerpolitie tegengehouden met traangas en de wapenstok. Plotseling zag ik Sital met betraande ogen tegen de vlakte gaan. Als “de Verlosser” werd hij door zijn aanhang weggedragen terwijl de camera’s draaiden. Toegegeven, ik voelde een lichte tinteling van plaatsvervangende schaamte, maar deze werd snel weggedrukt door bewondering. Wat een politicus! Gedramatiseerd of niet, hij stond daar op de bres met zijn mensen, herkende het politieke momentum en was erbij om die te verzilveren.
Een politicus pur sang, maar wel eentje met principes. Onder Jules Wijdenbosch nam zijn partij in combinatie verband deel aan de regering. Echter na onvrede over het gevoerde beleid en vermeende corruptie stapte hij al snel op om plaats te nemen in de bankjes van de oppositie. Ook bij de laatste verkiezingen sloeg hij om principiële redenen uiteindelijk het aanbod van Het Nieuw Front voor regeringsdeelname af. Bravo!
Helaas bespeur ik in zijn woorden teleurstelling en bitterheid. Wat betekent het voor Suriname wanneer politici met principes en een duidelijke uitgesproken mening niet verkozen worden?
Van een van de stokpaardjes van Sital, het voor de verkiezingen benoemen van de kandidaten voor belangrijke regeringsposities, begint zijn opvolger nu al afstand te nemen. Wat de uitslag van de verkiezingen ook mag zijn of wat voor capriolen zijn opvolger dan ook mag uithalen, Jiwan Sital kan tevreden terugblikken op zijn politieke carrière. Wat meer kan er van een mens worden verwacht, dan dat hij naar eer en geweten het beste van zichzelf heeft gegeven? Met het vertrek van Jiwan Sital is de politiek een stuk saaier geworden. Het bijtertje van de Surinaamse politiek.
Ik ga hem missen.
God in de politiek
Ik ben geen democraat. Ik heb een Joods-Christelijke achtergrond en dat maakt me in wezen een theocraat. Dat woord is heden ten dage niet populair en wordt geassocieerd met lang bebaarde mannen die met een heilig geschrift in de ene hand en een geweer in de andere, allerlei verwensingen en onheilsboodschappen over andersdenkenden heen braken. Of met keurige roomblanke heren die met het andere heilige geschrift in de hand hel en verdoemenis uitspreken over eenieder die zondags niet naast hen in de kerk zit.
Onlangs sprak een bekende Amerikaanse geestelijke zich uit over de afschuwelijke gebeurtenis die zich in Haïti heeft voorgedaan. In zijn betoog gaf hij aan dat de Haïtianen deze ramp aan zichzelf te wijten hadden vanwege hun voorliefde voor voodoo. God houdt niet van voodoo, dus doodde hij maar ruim 200.000 mensen. Momenteel circuleert er een mailtje door Suriname met een soortgelijke boodschap.
Allerlei theologische theorieën worden aangehaald om aan te tonen dat de Haïtianen deze ramp aan zichzelf hebben te danken. Ik vraag me af of God niet moe wordt van al die mensen die beweren te weten wat zijn motieven en beweegredenen zijn. Mensen die weten wat voor kleur behang er bij Hem in de woonkamer hangt en die zich opwerpen als Zijn woordvoerder en executeur.
Een sympathiek politiek partijtje in Suriname probeert nu met God in het vaandel regeermacht te behalen. Los van het feit dat God er in zijn geschriften vrij duidelijk over is dat Zijn aanhangers zich niet met iets pedant als menselijke politiek moeten inlaten, is God in de politiek om meerdere redenen niet wenselijk. Een maatschappelijk debat over abortus, euthanasie of de doodstraf botst bij religieuze partijen al gauw op de dooddoener: maar God wil het zo! Daarnaast heeft de geschiedenis bewezen dat er niets zo polariserend werkt als religie.
Politiek is het bereiken van consensus, water bij de wijn doen. Hoe ver is een religieus georiënteerde partij bereidt dit te doen? Daarnaast is het aanmatigend om met een zogenaamd goddelijke goedkeuring het politieke toneel te willen betreden en zodoende een claim te willen leggen op het monopolie van de moraliteit. Ik kan me volledig terugvinden in de woorden van Winston Churchill: democratie is de slechtste regeringsvorm, op alle andere methoden die al geprobeerd zijn na.
Ons niveau van democratisch gestel hebben we het afgelopen jaar kunnen aanschouwen. Over elkaar heen rollende en trappende parlementariërs. Met minirokjes zwaaiende en denigrerende opmerkingen makende afgevaardigden. Deze gebeurtenissen zijn voor mij steeds weer een bevestiging van mijn mening over de democratie en als mens wens ik mij verre van dit soort taferelen te houden. Hoeveel te meer geldt dit dan niet voor God? Politiek is mensenwerk, en daar dient God tot Zijn bestemde tijd ver boven verheven te blijven.