Een foto zegt soms meer dan duizend woorden. Ik keek naar de foto van het historisch moment waarop Desi Bouterse en president Venetiaan elkaar de hand schudden. Dankzij de moderne technologie is het een koud kunstje om een foto uit te vergroten zodat je beter naar de emoties van mensen kan kijken. Ik had een euforische overwinningsgrijns verwacht op het gezicht van Bouterse, maar ik zag tot mijn aangename verrassing een welhaast emotionele, bijna verlegen glans over zijn gelaat. In hoeverre dit soort getoonde emoties bij Bouterse oprecht zijn is altijd maar de vraag, maar ik geef hem het voordeel van de twijfel. Zoals hij tijdens zijn overwinningstoespraak aanhaalde, heeft hij het van eenvoudig volksjongetje geschopt tot het hoogste ambt in het land. Een bijzondere prestatie. Petje af.
De foto had voor mij ook een grote symbolische waarde. De volksjongen die erkenning afdwingt van de oude elite van het land. Het is de klassieke klassenstrijd. Het proletariaat versus de bourgeoisie. In 1980 hebben Bouterse en zijn kameraden de intelligentsia en de elite weggeschoten en de macht in het land overgenomen. Een enorme schok voor de toenmalige elite die gewend was als een incestueus groepje elkaar leuke projecten toe te spelen, beurzen voor buitenlandse studies voor elkaars kinderen te regelen en vanuit sociëteit het Park onderling te bepalen wat goed was voor het volk. De plebs hadden het gewaagd zich te keren tegen hun meesters. Daar zou het niet bij blijven. In 1982 schoten deze zelfde plebs 15 mensen dood. Niet zomaar mensen, maar journalisten, advocaten, ondernemers, universitair docenten, kortom: de intelligentsia, mensen afkomstig uit de elite.
Onder het toenmalige bewind van Bouterse hebben een heleboel mensen de dood gevonden. Klaarblijkelijk scheen de zon die dagen feller in Suriname aangezien er een heleboel mensen op onverklaarbare wijze overleden aan de gevolgen van een zonnesteek. Anderen werden eenvoudig doodgeslagen, sommigen werden doodgeschoten en weer anderen verdwenen spoorloos. De namen van de meeste slachtoffers zijn vrijwel onbekend, maar iedere MULO student kan de namen van de 15 slachtoffers opdreunen van de decembermoorden. Waarom? De elite zal nooit de volksjongen Bouterse vergeven die het heeft gewaagd zijn hand uit te steken naar hen en die zelfs naar hun mening het lef heeft gehad enkele van hen te vermoorden. Zij zullen alles op alles zetten om gerechtigheid te krijgen en de namen van de 15 slachtoffers in het nationaal geheugen te griffen, maar belangrijker nog om de rekening met Bouterse te vereffenen en hem op zijn plaats te zetten.
Voor mij maakt het niet uit of je een zwerver vermoordt of een professor. Moord is moord en het recht moet zijn beloop hebben. Echter verkeren we momenteel in een heel merkwaardige situatie. Vanwege blunders van voormalige regeringen is Bouterse op democratische wijze verkozen tot president van Suriname. Daar kan niemand zowel nationaal of internationaal nog iets aan veranderen. Over enkele weken is het Zijne Excellentie Désiré Delano Bouterse. Ik kan mij echter niet terugvinden in de opmerkingen van tegenstanders om hem op elke mogelijke manier te dwarsbomen. Ik ben politiek neutraal en ben zoals een zeer gewaardeerde journalist het noemde grijs van kleur. Het interesseert me niet of de president van het land groen, paars, oranje of roze met rode stipjes is, zolang hij zijn werk maar goed doet en vooruitgang brengt in het land. Net als de meeste andere mensen werk ik hard om een bestaan in Suriname op te bouwen waar mijn dochter gelukkig en in vrijheid kan opgroeien, goed onderwijs kan volgen, ik mijn god op een manier kan aanbidden zoals ik verkies en ik met vrienden afkomstig uit verschillende etniciteiten gezellig een borrel kan drinken en in alle vrijheid kan praten over elk onderwerp die wij verkiezen. Bouterse zit nu aan het stuur van het land en het is niet wenselijk dat hij door mensen die koste wat het kost nu gerechtigheid eisen tot in het absurde wordt tegengewerkt met het gevolg dat het land de afgrond in raast. Ik hoop dat hij het goed doet, ook al is hij een beladen figuur.
Mijn gevoel zegt me dat Bouterse de geschiedenis in wil gaan als de redder van het land. Dat hij heeft geleerd van zijn fouten en alles op alles wil zetten om het land op de rails te krijgen naar een betere toekomst. De benoemingen van Robert Ameerali als vice-president en naar alle waarschijnlijkheid Wonnie Boedhoe als minister van Financiën en Gilmore Hoefdraad als governor van de Centrale Bank van Suriname getuigen van een serieuze, boven de politiek verheven nationale aanpak. Bravo! Wellicht verwacht hij dat wanneer het land goed op koers is het volk hem de moorden en de wantoestanden van de jaren ’80 zal vergeven. Maar zo makkelijk zal dat niet gaan. In plaats van naar zijn geestelijke souteneur Steve Meye te luisteren en zichzelf belachelijk te maken door een zogenaamd publiekelijk mea culpa uit te spreken voor zijn aanhang op het Onafhankelijkheidsplein, zal Bouterse er goed aan doen echt te kijken hoe hij op een bevredigende wijze gehoor kan geven aan de schreeuw om gerechtigheid.
Een eventuele veroordeling door de rechters van het 8 december strafproces biedt niet veel soelaas. Nog voordat de inkt van de beschikking droog is, heeft Bouterse er al een gratie regeling tegenover gesteld. Zoals de zaken er nu voor liggen is het beste wat Bouterse de nabestaanden en de natie kan bieden, de waarheid. Als Bouterse echt als een groot man de geschiedenis in wil gaan, dient hij het hoe en het liefst ook het waarom te vertellen over die donkere dagen. Indien hij dat niet doet kan hij bouwen wat hij wil, maar het geschreeuw van de slachtoffers zal het lawaai van de bouwputten overstemmen. Hij kan planten wat hij wil, maar het bloed van de slachtoffers zal om gerechtigheid gillen. Hij kan successen boeken, maar de schandvlek van het verleden zal hem altijd aankleven en zijn schittering doen verbleken. In plaats van al die flauwekul te verkondigen moet Steve Meye Bouterse één les leren en wel: de waarheid zal u vrijmaken. En in het verlengde daarvan niet alleen Bouterse, maar de gehele natie.
Harde en lelijke waarheid
Mijn vriendenkring bestaat uit een gemêleerd gezelschap. Er zitten transseksuele prostituees tussen, directeuren van gerenommeerde bedrijven, kunstenaars, ingenieurs, een voormalige hasj verkoper, theologen en zelfs een bekende Surinaamse politicus. Gelet op de huidige politieke ontwikkelingen in het land geneer ik me enigszins om de politicus te vermelden, maar vriendschap vereist nou eenmaal een stukje loyaliteit. Ondanks de verschillende werelden waarin ze leven hebben al mijn vrienden een paar zaken gemeen. Ze beschikken over een enorm rechtvaardigheidsgevoel, een pikzwart gevoel voor humor, het lef om wanneer het nodig is hun stem te laten horen en ze zijn open en eerlijk. Zelfs de politicus is op zijn manier eerlijk. Meestal begint hij een gesprek alsof hij met een persconferentie bezig is, maar na een lachbui van mij volgt er een normaal gesprek, steevast ingeleid door de woorden: maar dit is off the record, hoor!
Mijn vrienden en ik vertellen elkaar altijd de waarheid. Hoe hard en lelijk deze soms ook mag zijn. Onlangs nog tijdens een gezellig etentje maakte een vriend een keiharde opmerking over mijn liefdesleven. Hij was zelf geschrokken van datgene wat hij had gezegd en nadat we elkaar een paar seconden verbouwereerd hadden aangekeken, barstten we in lachen uit. Hij had gelijk, maar om het zo in mijn gezicht geslingerd te krijgen was voor mij even slikken. Ik moest denken aan de woorden van een vriendin: a real friend stabs you from the front. Ik heb gemerkt dat wanneer je de reputatie hebt een eerlijk persoon te zijn die altijd de waarheid spreekt, je met heel veel wegkomt en mensen eerder geneigd zijn je je onhebbelijkheden te vergeven. Daarnaast werkt eerlijkheid zeer louterend omdat het echte vriendschappen verstevigt en het valse vriendschappen vaak met slaande deuren laat beëindigen.
Ik moest denken aan de gebeurtenissen rond Guno Castelen. Dankzij mijn vriend de politicus krijg ik regelmatig inzage in het reilen en zeilen van de Surinaamse politiek en was ik dus niet echt geschokt door het geknoei van van Castelen met de stembriefjes. In eerste instantie voelde ik deernis voor hem. Zijn partij is zo goed als verdampt en het moet geen pretje voor hem zijn om voor spek en bonen mee te mogen doen binnen het Nieuw Front. In een poging zijn positie toch nog enige vorm van importantie te geven, meende hij punten te kunnen scoren door te knoeien met de stembriefjes. Dit pakte iets anders uit dan hij had verwacht.
Er zijn al genoeg moraalridders die hem in het vizier hebben, dus ik ga me niet in dat rijtje scharen. Wat mij wel de nodige wrevel bezorgde was zijn gedraai en gekronkel rond het gebeuren. Wanneer hij onder zijn politieke broeders is, slaat hij zichzelf op de borst omtrent zijn daad. Als Santokhi hem een held en klokkenluider noemt vanwege het feit dat hij door het kenmerken van de stembriefjes vermeend verraad aan het licht heeft gebracht zit hij als een pauw te glunderen. Maar wanneer hij nog geen minuut later door politieke tegenstanders omtrent deze toch wel dubieuze daad aan de tand wordt gevoeld, ontkent hij in alle toonaarden en wringt hij zich in allerlei bochten. Het summum is wel zijn opmerking dat zijn paraaf altijd verschilt. Heel het land weet wat je hebt gedaan. Je hebt het aan je politieke vrienden ruiterlijk toegegeven. Waarom verspeel je het restje waardigheid dat je nog hebt door te gaan liegen? Wees eerlijk. Je zal dan nog steeds kritiek over je heen krijgen, maar je krijgt in elk geval nog wat respect.
Helaas is dit geval niet een op zichzelf staand feit. De laatste weken is er in politiek Suriname onder het mom van ‘s landsbelang behoorlijk met de waarheid gejongleerd. De inkt op gesloten verdragen was nog niet droog of er werd al woordbreuk gepleegd en met andere politieke partijen in bed gekropen. De eerste DNA-vergaderingen waar velen reikhalzend naar hebben uitgekeken deden denken aan een vismarkt waar op emotionele en platvloerse wijze over en weer beschuldigingen werden geuit.
Duizenden jongeren die voor het eerst mochten stemmen zijn als stemvee gelokt om te mogen proeven van de geneugten van de democratie. Wel lieve jongens en meisjes, dit wat jullie de afgelopen dagen hebben mogen aanschouwen is dus politiek. Mocht je de hoop hebben gekoesterd door je stem de toekomst van jezelf en van het land vooruit te hebben geholpen dan ben je nu waarschijnlijk een ervaring rijker en een illusie armer.
Een wijs mens heeft ooit gezegd: stel je vertrouwen niet op mensen of op edelen. Jouw toekomst en dat van je kinderen heb je zelf in de hand. Studeer, werk hard, ontwikkel jezelf geestelijk en werk aan je waarden en normen. En geloof het of niet, daarmee bouw je werkelijk aan de toekomst van ons mooie landje zonder je pink in een flesje inkt te hoeven dopen en je achteraf te moeten schamen voor de mensen waar je een stem op uitgebracht.
En dat is de harde en lelijke waarheid.
Time will tell
“Bouterse president? Nou dat wordt dan 5 jaar lang coke snuiven en bananen eten voor je!”
Deze opmerking van een Nederlandse relatie was voor mij de druppel. Vanaf het moment dat het duidelijk werd dat Bouterse het presidentschap kon claimen, werd ik bedolven onder soortgelijke reacties van mensen uit Nederland. Verschillende Nederlandse politici, de media en Jan met de pet hadden hun mond vol over die “domme Surinamers” die op Bouterse hadden gestemd. Het begon me te irriteren. Zwaar te irriteren.
Nederland, het land wiens roemrijke “Gouden Eeuw” voornamelijk werd mogelijk gemaakt door piraterij, plundering en bloedige onderdrukking en uitbuiting van andere volken. Een land dat vol staat met standbeelden en straatnamen van zogenaamde militaire helden die zich in Indonesië schuldig hebben gemaakt aan genocide, misdaden tegen de menselijkheid en andere zaken welke de wreedheden van de Nazi’s bijna doen verbleken.
Een land dat onder de VN-vlag de taak had om de bevolking in Srebrenica te beschermen tegen Servische troepen en wiens heldhaftige militairen zich, zonder ook maar een schot te hebben gelost, voor het oog van de wereld lieten vernederen en als klap op de vuurpijl faciliterend optraden zodat 8.000 moslimmannen en –jongens konden worden afgeslacht. Overigens niet verbazingwekkend voor een land waar gedurende de Tweede Wereldoorlog verhoudingsgewijs de meeste Joden zijn verraden en afgevoerd naar de concentratiekampen.
Een land waar tot voor kort xtc exportproduct nummer 1 was, je bijna op iedere hoek een coffeeshop kan vinden waar je iedere vorm van weed en hash legaal kunt aanschaffen en waar de staat jaren geleden onder het mom van politiewerk tonnen aan drugs het land liet binnensmokkelen en op straat liet komen. Dit land waagt het nu op een moraliserend en paternalistisch toontje het Surinaamse volk toe te spreken omtrent de keuze van hun nieuwe regering.
Bouterse een schurk, een van moord verdachte, een voormalige couppleger, een veroordeelde drugshandelaar? Wellicht, maar hij is ONZE schurk, van moord verdachte, voormalige couppleger en veroordeelde drugshandelaar. Daarnaast begint meer en meer de duistere rol aan het licht te komen die Nederland heeft gespeeld bij de opkomst van Bouterse en wie weet wat voor andere dubieuze zaken ooit nog naar boven zullen komen. Dus Nederland, zoals wij het in Suriname zeggen: geef ons een grote brik en bemoei je met je eigen zaken.
Dit gezegd hebbende kijk ik nog steeds met een gevoel van onbehagen naar de foto waarop Bouterse en Brunswijk elkaar innig omhelzen. Wat zijn Bouterse zijn beweegredenen om (weer) in het machtscentrum te willen komen? Is het zoals sommige beweren enkel en alleen om onder een eventuele veroordeling van het 8 decemberproces uit te komen? Ik weet het niet. Wellicht wil Bouterse in de herfst van zijn leven zaken rechtzetten en wil hij de geschiedenis ingaan als de sterke man die Suriname naar grote hoogte heeft gebracht.
Het volk heeft gekozen en bepaalt dat hij aan het stuur van het land mag zitten. Is het in dit stadium wenselijk hem op alle mogelijke manieren tegen te werken en dwars te zitten en zodoende het land te frustreren? Stel Bouterse in de gelegenheid om te proberen al zijn grote woorden en beloften waar te maken. Aan ons als media de taak hem kritisch maar fair te volgen en aan het volk de taak hem over 5 jaar te beoordelen. Een mens mag dromen. Wie weet is Suriname over 5 jaar inderdaad het Singapore van Zuid-Amerika. Time will tell. Terwijl ik dit type hoor ik het zuchten van de vele jonge soldaten die gedurende de binnenlandse oorlog hun leven hebben verloren. Ik kijk weer naar de foto. Het onbehaaglijke gevoel is er nog steeds. Time will tell.
Neks no fout
In mijn optiek vallen mensen die in een Hummer rijden, mensen met tatoeages en mannen met oorbellen onder de categorie fout. Dit is mijn persoonlijke mening en staat uiteraard open voor discussie. Dat mensen die stelen, kinderen misbruiken, moorden en dieren mishandelen fout zijn, zal over het algemeen door de meeste mensen worden onderkend. Maar met de mening van veel mensen dat de Mega Combinatie en met name de NDP en haar aanhangers fout zijn, had ik na het zien van de beelden van de laatste massameeting van de Mega Combinatie toch wat moeite.
Toegegeven, ik zag de nodige mensen met enorme tatoeages, zonnebrillen, ontblote bovenlijven en met een militante blik de revue passeren en ongetwijfeld zullen er de nodige Hummers op de parkeerplaats van OCER hebben gestaan. Veel aanhangers van de NDP voldoen aan het beeld van de grofgebekte, onbehouwen straatvechter, wiens retoriek helaas niet verder reikt dan het simplistisch beledigen van andere politieke partijen en de schuld van hun “skeer” zijn overal zoeken behalve bij zichzelf. Maar ik zag ook een heleboel beschaafde jongeren met een hoopvolle en verwachtingsvolle blik, broederlijk staande naast respectabele ouderen die eveneens hun steun kwamen betuigen aan de beweging. Ogenschijnlijk keurige en nette mensen die de mening zijn toegedaan dat de Mega Combinatie het land en daarmee hun levenskwaliteit naar hogere hoogtes zal voeren. Neks no fout.
Het bestempelen van de Mega Combinatie als fout, impliceert dat iemand die een aanhanger is van bijvoorbeeld het Nieuw Front, goed is. Een nogal discutabele gedachte als we denken aan de vele schandalen en capriolen die de Front regering hebben geteisterd. Ik zou nog niet dood gevonden willen worden in een t-shirt van de Mega Combinatie, maar om hun aanhang te bestempelen als fout en die van de andere partijen als goed, getuigt van arrogantie en zelfgenoegzaamheid. Ik zag op de bijeenkomst een heleboel mensen die een drastische verandering van het beleid wensen en die graag een sterk en ontwikkeld Suriname willen, zonder etnische zuilen en die de kwalificatie fout absoluut niet verdienen. In Duitsland is er het gezegde mit gefangen, mit gehangen, wat vrij vertaald betekent: samen gevangen, samen gehangen. In de leiding van de NDP zitten natuurlijk een paar figuren die je met recht als fout kan bestempelen en als gevolg waarvan de aanhangers ook hetzelfde etiketje krijgen opgeplakt.
De meeste politieke partijen zeiden voor de verkiezingen bereid te zijn om met de Mega Combinatie samen te werken, maar dan zonder Desi Bouterse als leider van de combinatie. Dat politici weinig scrupules hebben, bleek al snel na de overwinning van de Mega Combinatie toen dit nobele voornemen verdween als sneeuw voor de zon. Ik had een déjà vu gevoel over me toen ik de beelden zag van de politici die in de rij stonden in een poging een coalitie te vormen met de Mega Combinatie. Het deed me enigszins denken aan de beelden kort na de coup in 1980 toen vertegenwoordigers van de gevestigde politieke partijen struikelend over elkaar probeerden bij de militairen in het gevlij te komen.
Afgelopen weekend was alleen Santokhi nog steeds resoluut in zijn standpunt dat er met de Mega Combinatie geen coalitie zal worden gevormd zolang Bouterse het er voor het zeggen heeft. Echter mochten er binnen de NDP-krachten zijn die zich van Bouterse kunnen ontdoen, dan heeft men een ander probleem. Bouterse is de sterke man binnen de NDP. Hij is het bindmiddel dat de hele partij bijeenhoudt. Van jong tot oud, door alle etnische, religieuze en culturele lagen heen wordt hij door zijn mensen op handen gedragen en weet hij de partij en organisatie op strakke manier te leiden. Door ontzag voor Bouterse lopen grote ego’s als bijvoorbeeld Jules Wijdenbosch en Rabin Parmessar strak in het gareel. Haal Bouterse weg en je hebt een kruiwagen vol kikkers en de partij zal versplinteren. Genoeg voer voor politiek analisten om te speculeren waar de aanhangers van de grootste politieke partij in Suriname zich dan bij aan zullen sluiten. Bij de oude gevestigde politieke partijen? Dat na fout.
Surinaamse politici
Ik kijk naar het grote scherm dat aan de overkant van de straat zijn boodschappen over het verkeer uitstort. Een belofte van de BVD dat Suriname bij verkiezingswinst mee zal doen aan de Wereldkampioenschappen voetbal. Ik denk aan de beloften van de NDP dat er vierbaans snelwegen zullen worden aangelegd naar Brazilië, er een Academisch Ziekenhuis zal worden gebouwd op Para en breedband internet zal worden geregeld voor heel Paramaribo. Of een andere belofte van de BVD, dat er een landbouwuniversiteit zal worden opgericht op Brokopondo. Ik zie ‘s avonds de beelden van Ramdien Sardjoe die met de vreugde van een ijsklontje in een magnetron, een bezoek aflegt aan een dorpje in het binnenland.
Ik ben duidelijk verkiezingsmoe. Ik vind politiek interessant. Ik kan genieten van een goed debat, politieke analyses of politieke steekspelletjes. Ik denk dat ik één van de weinige personen in Suriname ben die de DNA-vergaderingen op de radio nauwkeurig volgt. Maar het niveau waar wij nu in zijn beland stemt me droevig. Als vooraanstaande politici met zulke onzinnige en loze beloftes menen de kiezer aan zich te kunnen binden, dan vraag ik me af wat dit wel niet zegt over de Surinaamse kiezer? Zullen er in het dorpje waar Ramdien Sardjoe met de lach van een dominee rondliep, nou werkelijk bewoners zijn die menen dat hij met hun lot begaan is en vervolgens een kruisje achter zijn naam zullen zetten? Zijn er echt mensen die menen dat door te stemmen op Dilip Sardjoe, Suriname zal schitteren tijdens de volgende Wereldkampioenschappen voetbal en dat zij binnen enkele jaren hun kinderen kunnen gaan inschrijven aan de Dilip Sardjoe Universiteit te Brokopondo? Ik vrees, met grote vreze van wel. Churchill zei het al: het beste argument tegen de democratie is een gesprek van vijf minuten met de doorsnee kiezer.
Zorgwekkender lijkt het me echter voor de serieuze, zichzelf respecterende kiezer die wel over gezond verstand beschikt. Want hoe kan je in hemelsnaam een stem uitbrengen op een politicus die zulke loze beloftes en flauwekul uitkraamt en je gevoel voor eigenwaarde behouden? Natuurlijk, het gebruik dat er tijdens verkiezingstijd mooie beloftes worden gedaan is zo oud als de mensheid. Over de gehele wereld gaan politici tijdens verkiezingstijd wat creatiever om met cijfertjes en geleverde prestaties en hier en daar zal een curriculum vitae van een extra goudrandje zijn voorzien. Ik verwacht bedonderd en voorgelogen te worden tijdens de verkiezingen. Het is net als tussen een man en een vrouw in verkeringstijd. Ik verwacht leugentjes. Ik verwacht dat ze me zegt dat ze die overtollige kilo’s mannelijk vindt of dat mijn gesnurk schattig klinkt. Dat hoort bij het spel. Pak me in! Doe moeite om me te versieren en me het hof te maken.
Maar onze politici nemen niet eens de moeite om een indrukwekkende verkiezingsbelofte in elkaar te flansen waar je niet binnen een nano seconde doorheen prikt. De gevoelens van deze politici richting het electoraat komen duidelijk aan het licht. De kiezer is achterlijk stemvee, die je met brood en spelen en een paar loze woorden en beloftes aan je kunt binden, vervolgens 5 jaar lang laat creperen om hem daarna weer met dezelfde lege praatjes en gebakken lucht in te palmen bij de volgende verkiezingen. En het werkt! Keer, op keer weer.
In de Verenigde Staten zijn er nu de zogenaamde “Tea Parties” gaande, bestaande uit burgers afkomstig uit verschillende politieke organisaties die hun buik vol hebben van politici die hoog in hun ivorentorentjes onderling beslissingen maken over de rug van het volk. Of die vanwege partijbelangen, corruptie, onderlinge verdeeldheid en te grote ego’s de ontwikkeling van het land in de weg staan. Wellicht wordt het in Suriname eens tijd voor een “Stroop Party” beginnende bij het toenemende aantal zwevende kiezers die zijn buik vol heeft van de Surinaamse politiek en die nu gewoon mensen willen die instaat zijn de potentie die Suriname heeft in daden om te zetten en te verzilveren. Mijn stemadvies? Dikke streep door het stembiljet en schrijf erboven: STROOP!
Vox populi
Volgens het democratische principe is iedere stem even veel waard. One man, one vote. Het gelijkheidsprincipe is echter een absurd romantisch en doorgeschoten begrip dat zijn oorsprong vindt in het humanisme. Ik voel me absoluut niet gelijk aan lieden die onlangs op Albina een pogrom ontketenden tegen Chinezen en Brazilianen.
Net zomin zie ik mijn gelijke in personen die er een hedonistische levensstijl op nahouden en wiens enige levensdoel bestaat uit het bevredigen van primaire behoeften. Democratie is de terreur van de meerderheid. En deze meerderheid is nauwelijks in staat zijn eigen broek op te houden of een noemenswaardige invulling te geven aan zijn bestaan. Waarom dan aan de meerderheid het stemrecht geven om de ontwikkeling van het land en de natie te bepalen?
Onlangs is een kennis van mij in het huwelijk getreden. Weinigen waren enthousiast over haar nieuwe echtgenoot en ik vroeg haar waarom haar keuze op de man in kwestie was gevallen. Het antwoord ging niet dieper dan de aantrekkelijke en stoere verpakking van de jongeman.
Datzelfde principe hanteren velen bij het invullen van het hokje tijdens de verkiezingen. Het gros van de stemmers stemt met de onderbuik. Op een vaak tenenkrommende wijze spelen politici daaropin. Verkiezingsprogramma’s worden niet geschreven. Waarom zou men ook? Het literair niveau van het electoraat beperkt zich over het algemeen tot sms’jes of het sportkatern van de krant. Het gaat om de verpakking en niet om de inhoud.
Personen die over het algemeen het toonbeeld zijn van eruditie, beschaafdheid en ingetogenheid, maken op verschillende podia plotseling een intellectuele knieval en uiten zich in de taal van de straat op denigrerende wijze over hun politieke tegenstanders. Banale en suggestieve opmerkingen worden gemaakt, afgewisseld met lege oneliners en andere loze verkiezingsbeloften. Het publiek verkeert in extase, wappert met de partijvlag en het kruisje voor de naam van de stoere en komische man is weer verzekerd.
Het geheugen van het electoraat is over het algemeen zeer beperkt, met als gevolg dat het land als op de golven van de zee heen en weer wordt geslingerd zonder noemenswaardige ontwikkeling. Als ik morgen besluit schaafijs te gaan verkopen op het Onafhankelijkheidsplein, heb ik een stapel documenten nodig vol goedkeuringen, stempels, handtekeningen en uiteraard de door de overheid zo geliefde plakzegels.
Maar om te gaan stemmen, waarbij, zo veronderstellen we, toch het lot van het land in het geding is, zijn er behalve mijn leeftijd geen kwalificaties vereist. Vreemd. U voelt hem al aankomen. Er zou een drempel moeten zijn om het kieshokje te mogen betreden. Minimaal een afgeronde middelbare schoolopleiding? Of moeten we politieke partijen verplichten een verkiezingsprogramma te schrijven en middels een test te controleren of de kiezer op de hoogte is van de daarin vermelde punten? Vul maar in. In elk geval moet het afgelopen zijn met de “wie-lijkt-op-mij, die stemt-op-mij”-norm.